کشمکش برسر تضمین ها؛ ادامۀ بسته ماندن مرزها و آسیب دیدن مردم دو کشور

کشمکش برسر تضمین ها؛ ادامۀ بسته ماندن مرزها و آسیب دیدن مردم دو کشور

حکومت طالبان: مسیرهای تجاری با پاکستان زمانی باز خواهند شد که اسلام‌آباد تضمین «قوی» بدهد       

بریانیوز:(۱۵قوس/لیندی) سخنگوی حکومت حکومت سرپرست امارت اسلامی می‌گوید، افغانستان مسیرهای تجاری با پاکستان را زمانی دوباره باز خواهد کرد که اسلام‌آباد تضمین «قوی» بدهد.

ذبیح‌الله مجاهد امروز (۴ دسامبر/ ۱۴ قوس) در صفحۀ اجتماعی ایکس نوشت که: « پاکستان راه‌های تجارت و ترانزیت میان دو کشور را به شکل غیرقانونی و به عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی و اقتصادی مسدود کرده است.»

به گفتۀ آقای مجاهد: «از آنجا که افغانستان اقلام مورد نیاز خود را از کشورهای متعدد دیگری تأمین می‌کند، امارت اسلامی تصمیم گرفت که برای گسترش تجارت و ترانزیت و نیز آسایش مردم و انجام تجارت با عزت برای هر دو طرف، راه‌های تجاری با پاکستان زمانی باز خواهند شد که ضمانت قوی از سوی حکومت پاکستان دریافت شود.»

پیشتر سهیل شاهین، سفیر حکومت سرپرست امارت اسلامی در قطر، نیز در مورد توقف تجارت و ترانزیت میان دو کشور گفته بود که «ما می‌خواهیم گذرگاه تورخم برای همیشه باز بماند، نه اینکه یک روز بسته باشد و روز دیگر باز. تجارت باید از تنش‌های سیاسی جدا نگه داشته شود. علاوه بر این، نباید بارها و بارها به عنوان ابزاری برای اعمال فشار مورد استفاده قرار گیرد.»

حکومت سرپرست امارت بارها پاکستان را به سیاسی کردن روابط تجاری و ترانزیتی متهم کرده اما پاکستان همواره تأکید کرده که مسیرها به دلایل امنیتی مسدود شده‌اند.

درهمین حال، طاهر حسین اندرابی، سخن‌گوی وزارت خارجۀ پاکستان، می‌گوید تا زمانی که حکومت سرپرست امارت اسلامی تضمین‌های محکم دربارۀ جلوگیری از ورود «تروریست‌ها» از خاک افغانستان ارائه نکنند، گذرگاه‌های مرزی برای تجارت و ترانزیت باز نخواهد شد. او تأکید کرده است که تورخم و چمن فعلاً فقط برای عبور کمک‌های بشردوستانه باز شده‌اند.

این کشمکش متقابل بر سر تضمین‌های امنیتی در حالی ادامه دارد که بیشترین زیان متوجه مردم و تجار دو کشور شده است؛ مرزها بیش از ۵۰ روز است که بسته مانده و مذاکرات مکرر میان دو طرف بی‌نتیجه بوده است.

پاکستان ادعا می‌کند که علاوه بر طالبان پاکستان و جدایی‌طلبان بلوچ، اتباع افغانستان نیز در برخی جرایم جدی در داخل پاکستان نقش دارند؛ در مقابل حکومت سرپست این ادعاها را رد کرده‌اند و می‌گویند اسلام‌آباد باید تضمین دهد که در آینده از مرزها به‌عنوان ابزار فشار استفاده نخواهد کرد.

پاکستان: به دلایل بشردوستانه، گذرگاه‌های تورخم و چمن را باز می‌کنیم

پیش از اظهارات تازهٔ ذبیح‌الله مجاهد، وزارت تجارت پاکستان گفت که قصد دارد برای «انتقال کمک‌های بشردوستانه ملل متحد به افغانستان»، گذرگاه‌های چمن و تورخم را باز کند.

این وزارت به بورد فدرال عواید و گمرکات (FBR) و ریاست عمومی ترانزیت و تجارت کراچی «توصیه» کرده است که «آمادگی‌های لازم را برای انتقال محموله‌های نهادهای امدادرسان ملل متحد به افغانستان از طریق گذرگاه‌های چمن و تورخم اتخاذ کنند.»

گفته شده این ادارات در انتقال لاری‌هایی همکاری خواهند کرد که حامل مواد غذایی، لوازم طبی، دوا و اقلام کمکی برای دانش‌آموزان هستند. این محموله‌ها توسط سه نهاد ملل متحد -برنامۀ جهانی غذا، یونیسف و صندوق جمعیت ملل متحد- تهیه شده‌اند.

این موضوع پیش‌تر از سوی اسحاق دار وزیر خارجۀ پاکستان نیز مطرح شده بود.

با این‌حال مقامات پاکستانی افزوده‌اند که گذرگاه‌های میان دو کشور همچنان به روی «تجارت و تردد عمومی مردم بسته باقی خواهد ماند و اجازۀ ترانزیت» نیز داده نخواهد شد.

امیرخان متقی: «پاکستان حق ندارد دیکته کند که چه نوع رابطه با دیگر کشورها داشته باشیم»

وزیر خارجۀ حکومت سرپرست امارت اسلامی، پاکستان را متهم به مانع‌تراشی و بهانه‌گیری در گفت‌وگوها کرده است.

امیرخان متقی به یروز (۳ دسامبر/ ۱۳ قوس) در نشستی با شماری از تحلیل‌گران سیاسی در کابل گفت که «پاکستان حق ندارد به ما دیکته کند که روابط خود را با سایر کشورها چگونه تنظیم کنیم.»

او افزود: «پاکستان یک بار ما را به حمایت طالبان پاکستانی (TTP) متهم می‌کند، وقتی کمی گفت‌وگوها پیش‌رفت می‌کند، مشکل جنبش بلوچ‌ها (BLA) مطرح می‌شود، دوباره که کمی جلو می‌رویم، می‌گوید دست هند در کار است. روابط ما با هند سیاسی و اقتصادی است، سیاست ما آزاد و مستقل است، حق داریم که با هر کشوری رابطه داشته باشیم، شما هم در دهلی سفارت دارید، شما هم رفت و آمد دارید، شما هم با آن‌ها تجارت دارید، پس اگر ما این روابط را داشته باشیم، چرا اعتراض می‌کنید؟»

آقای متقی گفت که مرجع تصمیم‌گیری و فرماندهی در پاکستان واحد نیست: «در آنجا [پاکستان] مرجع فرماندهی و تصمیم‌گیری واحدی وجود ندارد. شما دیروز سخنان آقای اسحاق دار را شنیدید که گفته بود در فلان موضوع، من هم از رهبر اردو و هم از نخست‌وزیر اجازه گرفتم. این به چه معناست، این کشور چند رهبر دارد؟»

عمران خان: سیاست نظامیان، تروریستم را مهارنشدنی کرده است

سیاستمداران پاکستانی در مورد نوع سیاست خارجی آن‌کشور در برابر افغانستان اختلاف‌نظر عمیقی دارند.

حکومت پاکستان پس از آغاز درگیری‌های مرزی دو طرف در ۱۱ اکتوبر لحن بسیار تندی علیه حکومت امارت اسلامی در افغانستان به کار برده و دست به اقدامات نظامی زده که به نظر شمار زیادی از سیاستمداران پاکستانی، سبب شده دروازه گفت‌وگو با کابل بسته شود.

در تازه‌ترین انتقاد از رفتار حکومت پاکستان، عمران خان نخست‌وزیر پیشین این کشور که فعلا زندانی است، با انتشار یک بیانیه در صفحه ایکس، نقش اردو در امور پاکستان را «ویرانگر» توصیف کرد.

بخشی از اظهارات عمران خان به برخورد پاکستان با مسائل افغانستان مرتبط است. او گفته عاصم منیر،‌ فرماندۀ اردو «هر کاری که می‌کند، فقط برای خوش ساختن غرب است. او به عمد آتش درگیری با افغانستان را شعله‌ور کرد تا او را "مجاهد بین‌المللی" بخوانند. او ابتدا افغان‌ها را تهدید کرد، سپس مهاجرین را با زور از کشور بیرون راند و حملات پهپادی علیه آن‌ها انجام داد که اثرات آن در افزایش تروریسم در پاکستان نمایان شد.»

عمران خان که مخالفانش درسال ۲۰۲۲ او را از سمت نخست‌وزیری برکنار کردند، با موارد متعدد محکومیت، هم‌اکنون در زندان ادیاله راولپندی به‌سر می‌برد.

او و طرفدارانش همواره گفته‌اند که با انگیزه‌های سیاسی به زندان افگنده شده است.

رسانه‌های پاکستانی: مذاکرات ریاض بدون نتیجه پایان یافت

رسانه‌های پاکستانی گزارش داده‌اند که تازه‌ترین دور گفت‌و‌گوهای مستقیم میان پاکستان و افغانستان برای کاهش تنش‌ها، به میانجی‌گری و میزبانی عربستان سعودی برگزار شد که آن نیز بی‌نتیجه پایان یافت.

روزنامۀ دان پاکستان به نقل از دو منبع آگاه از این گفت‌وگوها، گزارش داده است که «دو طرف بر مواضع دیرینۀ خود پافشاری کرده و تمایل کمی به مصالحه نشان دادند.»

با این‌حال این منابع افزودند که برگزاری دور دیگری از این مذاکرات با میزبانی عربستان سعودی در آیندۀ نزدیک همچنان «امکان‌پذیر» است.

قبل از این منابعی در حکومت امارت اسلامی نیز دیدار دو طرف در ریاض را تأیید کرده بودند.

پیش از مذاکرات ریاض سه دور گفت‌وگوها میان نمایندگان حکومت امارت اسلامی و حکومت پاکستان در دوحه و استانبول بدون هیچ نتیجهٔ ملموس پایان یافت.

هم‌زمان گزارش‌هایی منتشر شده که ترکیه، قطر و عربستان سعودی نقش میانجی‌گری داشته‌اند و در گفت‌وگوهای اخیر، دو طرف روی تداوم آتش‌بس توافق کرده‌اند.

درعین حال، رسانه‌های پاکستانی گزارش داده‌اند که ادامۀ مسدود ماندن گذرگاه‌های مرزی با افغانستان روزانه حدود ۴ میلیون دالر زیان به تجارت پاکستان وارد می‌کند.

به گفته فعالان اقتصادی، این وضعیت عملاً بازارهای افغانستان و آسیای مرکزی را از دسترس اسلام‌آباد خارج کرده است.

مرزهای دو کشور نزدیک به دو ماه است که بسته مانده و فعالان صنعت و تجارت هشدار می‌دهند که تداوم این انسداد، امکان حفظ مبادلات دوجانبه را تقریباً از بین برده است. جای خالی کالاهای پاکستانی نیز به‌سرعت با محصولات ایرانی و هندی پر شده است.

زاهدالله شینواری، رئیس پیشین اتاق صنایع و تجارت مرزی پاکستان، تأکید کرده است که بازپس‌گیری این بازارها برای پاکستان «بسیار دشوار» خواهد بود و بخش خصوصی این کشور به سرعت در حال از دست دادن موقعیت خود در منطقه است.